Op 8 januari had ik de eer om de eerste zenavond van Zen Spirit in Arnhem te openen met een praatje. Ik wist al snel waar ik het over zou hebben, want ik was in een boek het volgende tegengekomen:
Een zeer nuttig boek dat de geschiedenis van Zen behandelt. (Het hele boek is gratis & legaal hier te downloaden.)
Ojajoh?!!
Ik weet niet wat jij denkt als je het bovenstaande leest, maar ik dacht: "Ojajoh?!! Waarom kom ik het begrip intuïtie dan zo weinig tegen in de zenliteratuur?". Helaas heb ik nog geen echt antwoord op deze vraag, maar wat ik wel heb gedaan is in mijn praatje beargumenteerd en onderzocht wat de rol van intuïtie in de zen is.
Het verhaal van zen begint waar het Boeddhisme in China het Taoïsme ontmoet. Het Taoïsme legt een grote nadruk op spontaan en volgens je eigen natuur leven. Intuïtief dus.
Zen gaat hier uiteindelijk ook over. In het zitten -wat op zich iets minder natuurlijk overkomt- gaat het al om het zo veel mogelijk laten gebeuren wat er gebeurt. Het niet ordenen en categoriseren met de geest. Maar Zen gaat uiteindelijk juist ook over het dagelijkse handelen. Om dat zo veel mogelijk vanuit niet-weten te doen. Zoals de Zen Peacemakers zeggen:
Deze liefdevolle actie, ontstaan uit niet-weten en erkennen wat is, is bij uitstek een intuïtieve handeling, zou ik zeggen.
Voor mij is lesgeven zelf ook een hele intuïtieve handeling. Heel spontaan moet ik inspringen op wat er gebeurt in de zaal. Ik heb van tevoren een structuur en verhaal geleerd, maar hoe dat er ter plekke uitkomt zie ik wel.
Tijdsurfen
En dan komen we bij de 2e reden waarom ik het over intuïtie wilde hebben. Ik geef namelijk heel regelmatig uitleg over intuïtie en het onbewuste in de training Tijdsurfen.
Tijdsurfen is een timemanagementmethode die op aandacht en intuïtie gebaseerd is. Je gaat leren je intuïtie in te zetten om voor je te kiezen welke taak je als volgende op gaat pakken. De intuïtie, samen met het onbewuste, wordt daarmee je planner.
Wat is intuïtie?
Ik geef graag geen definitie, omdat definities in het domein van het rationele denken zitten. Intuïtief weten we wat intuïtie is, want we kunnen er betekenisvol over praten. Als ik de vraag stel "Wanneer gebruik je je intuïtie zoal?", dan komt er van alles boven: "Als ik op de wc zit en ineens een briljante oplossing voor een probleem heb!", "Als me het gevoel bekruipt dat deze sollicitant niet geschikt is voor de baan.", "Als ik ergens een nachtje over slaap en de volgende ochtend weet welk besluit het juiste is.". Intuïtie heeft te maken met spontaniteit, keuze op gevoel, creativiteit. Er komt iets spontaans en bruikbaars boven in de vorm van gevoel of een gedachte, of misschien zelfs direct door de handeling, zonder dat er een gevoel of gedachte aan voorafgaat.
Uitleg: Metafoor van de kok
Vaak leg ik intuïtie uit door middel van de metafoor van de kok:
(met dank aan Jeanine Mechelinck-Pieterse)
Je onbewuste is als een kelder. In die kelder staat een topkok, bijna continu te koken. Hij maakt de lekkerste nieuwe creaties. Unieke smaken, geuren, kleuren. Om je vingers bij af te likken!
Zijn ingrediënten haalt de kok uit een bijna oneindig grote kast. Die staat vol met groenten en fruit, kruiden, zakjes, potjes ingemaakte etenswaar die al jaren staan te fermenteren.
Regelmatig stapt de intuïtie de kelder in via de keldertrap. Hij is de verbinding tussen het onbewuste en bewuste en heeft tot taak het juiste eten op het juiste moment naar boven te brengen. Hij is geblindoekt! Dus alles gaat op de tast, de reuk, de smaak. M.a.w. op het gevoel! Vaak brengt hij unieke creaties van de kok naar boven. Soms ook pakt hij direct iets kleins uit de kast. Een snackje, een zakje chips. Altijd precies dat wat nodig is.
In deze metafoor staat de kok voor de ongelofelijke rekenkracht van het onbewuste. Het onbewuste kan tot 200.000 keer meer informatie per seconde verwerken dan het bewuste brein*. Terwijl jij bewust andere dingen doet is het voor jou eindeloos aan het associëren en recombineren. Aan het werk voor je om jouw vragen en problemen op te lossen.
De kast staat voor je geheugen. De kok kan putten uit de gigantische database van jouw hele verleden. Hij kan dus met onnoembaar veel meer variabelen werken dan je bewuste geest, welke het al moeilijk krijgt bij een stuk of 5 onafhankelijke variabelen. Bij een serieuze afweging, zeg het kopen van een huis, zijn al gauw lijstjes, rekenmachines en andere gereedschappen nodig voor de bewuste geest om goed te werken.
De creaties staan voor jouw creatieve ideeën. Door de gigantische kracht van associëren en combineren, kan het onbewuste creatieve oplossing voor je produceren.
Je intuïtie inzetten
Mijn hoofddoel bij de uitleg van het onbewuste, zowel bij Tijdsurfen, als bij Zen, is dat het een beetje gedemystificeerd wordt. Door het wat beter te begrijpen komt er wat meer vertrouwen in het gebruik ervan. Door ook nog specifieke trucjes toe te passen om het gebruik te verbeteren, kun je meer op intuïtie gaan leven.
Om je intuïtie actiever te gebruiken zijn twee dingen nodig:
Je gaat met deze vraag zitten mediteren en je laat hem herhaaldelijk terugkomen. En ook laat je hem zakken in je lijf, in je buik. Dit is invoeren! Je vult de kast!
Dan ooit, komt er een spontaan inzicht in de betekenis van de zin en hoe deze betekenis te presenteren. Dat is de intuïtie die naar boven komt!
Het naar boven komen van het antwoord kan in het zitten komen, maar ook heel goed erbuiten! Een goed voorbeeld van even niksen is een taakje doen waar je niet bij na hoeft te denken en nauwelijks hoeft te focussen, zoals de stoep vegen.
Xiāngyán Zhìxián (? - 898) heeft een groot inzicht als hij de stoep veegt -even nikst- en een steentje tegen een stuk bamboe hoort tikken. Tock!
Meer weten?
Dharmatalk luisteren
Omdat we in Arnhem de dharmatalks meestal opnemen, is mijn talk over Intuïtie en Zen ook te luisteren! Zie hier: ZenGeldermalsen.page.link/DharmatalkNenrenIntuitie
*Wil je meer weten over het onbewuste, zie 'Het slimme onbewuste. Denken met gevoel' van Ap Dijksterhuis.
• Zen is based on the recognition of two incompatible types of thought:
rational and intuitive •
rational and intuitive •
the Zen Experience (1980), Thomas Hoover
Het boek, dat moet ik er even bijzeggen, heb ik in pdf-vorm gekregen van de leer- en leesgierige Johan die bij de zengroep in Geldermalsen zit!Een zeer nuttig boek dat de geschiedenis van Zen behandelt. (Het hele boek is gratis & legaal hier te downloaden.)
Ojajoh?!!
Ik weet niet wat jij denkt als je het bovenstaande leest, maar ik dacht: "Ojajoh?!! Waarom kom ik het begrip intuïtie dan zo weinig tegen in de zenliteratuur?". Helaas heb ik nog geen echt antwoord op deze vraag, maar wat ik wel heb gedaan is in mijn praatje beargumenteerd en onderzocht wat de rol van intuïtie in de zen is.
Het verhaal van zen begint waar het Boeddhisme in China het Taoïsme ontmoet. Het Taoïsme legt een grote nadruk op spontaan en volgens je eigen natuur leven. Intuïtief dus.
Zen gaat hier uiteindelijk ook over. In het zitten -wat op zich iets minder natuurlijk overkomt- gaat het al om het zo veel mogelijk laten gebeuren wat er gebeurt. Het niet ordenen en categoriseren met de geest. Maar Zen gaat uiteindelijk juist ook over het dagelijkse handelen. Om dat zo veel mogelijk vanuit niet-weten te doen. Zoals de Zen Peacemakers zeggen:
• ‘Niet-weten’, is een open aanwezig zijn in verbondenheid met wat zich voordoet.
Pas in deze staat van zijn, in open aanwezigheid, kan de tweede intentie worden nageleefd: ‘Erkennen wat is’. Dit is samenvloeien met een persoon, of het diep in je opnemen van een situatie om zodoende tot een wezenlijk contact te komen. Vanuit dit intieme ‘weten’ kan er op een passende/geschikte manier gekozen worden de situatie of de persoon liefdevol tegemoet te treden,
wat in de derde intentie omschreven wordt als ‘Liefdevolle actie’ •
Pas in deze staat van zijn, in open aanwezigheid, kan de tweede intentie worden nageleefd: ‘Erkennen wat is’. Dit is samenvloeien met een persoon, of het diep in je opnemen van een situatie om zodoende tot een wezenlijk contact te komen. Vanuit dit intieme ‘weten’ kan er op een passende/geschikte manier gekozen worden de situatie of de persoon liefdevol tegemoet te treden,
wat in de derde intentie omschreven wordt als ‘Liefdevolle actie’ •
Deze liefdevolle actie, ontstaan uit niet-weten en erkennen wat is, is bij uitstek een intuïtieve handeling, zou ik zeggen.
Voor mij is lesgeven zelf ook een hele intuïtieve handeling. Heel spontaan moet ik inspringen op wat er gebeurt in de zaal. Ik heb van tevoren een structuur en verhaal geleerd, maar hoe dat er ter plekke uitkomt zie ik wel.
 |
| Uitleg van intuïtie bij training Tijdsurfen |
Tijdsurfen
En dan komen we bij de 2e reden waarom ik het over intuïtie wilde hebben. Ik geef namelijk heel regelmatig uitleg over intuïtie en het onbewuste in de training Tijdsurfen.
Tijdsurfen is een timemanagementmethode die op aandacht en intuïtie gebaseerd is. Je gaat leren je intuïtie in te zetten om voor je te kiezen welke taak je als volgende op gaat pakken. De intuïtie, samen met het onbewuste, wordt daarmee je planner.
Wat is intuïtie?
Ik geef graag geen definitie, omdat definities in het domein van het rationele denken zitten. Intuïtief weten we wat intuïtie is, want we kunnen er betekenisvol over praten. Als ik de vraag stel "Wanneer gebruik je je intuïtie zoal?", dan komt er van alles boven: "Als ik op de wc zit en ineens een briljante oplossing voor een probleem heb!", "Als me het gevoel bekruipt dat deze sollicitant niet geschikt is voor de baan.", "Als ik ergens een nachtje over slaap en de volgende ochtend weet welk besluit het juiste is.". Intuïtie heeft te maken met spontaniteit, keuze op gevoel, creativiteit. Er komt iets spontaans en bruikbaars boven in de vorm van gevoel of een gedachte, of misschien zelfs direct door de handeling, zonder dat er een gevoel of gedachte aan voorafgaat.
Uitleg: Metafoor van de kok
Vaak leg ik intuïtie uit door middel van de metafoor van de kok:
(met dank aan Jeanine Mechelinck-Pieterse)
 |
| Intuïtie volgens de metafoor van de kok |
Zijn ingrediënten haalt de kok uit een bijna oneindig grote kast. Die staat vol met groenten en fruit, kruiden, zakjes, potjes ingemaakte etenswaar die al jaren staan te fermenteren.
Regelmatig stapt de intuïtie de kelder in via de keldertrap. Hij is de verbinding tussen het onbewuste en bewuste en heeft tot taak het juiste eten op het juiste moment naar boven te brengen. Hij is geblindoekt! Dus alles gaat op de tast, de reuk, de smaak. M.a.w. op het gevoel! Vaak brengt hij unieke creaties van de kok naar boven. Soms ook pakt hij direct iets kleins uit de kast. Een snackje, een zakje chips. Altijd precies dat wat nodig is.
In deze metafoor staat de kok voor de ongelofelijke rekenkracht van het onbewuste. Het onbewuste kan tot 200.000 keer meer informatie per seconde verwerken dan het bewuste brein*. Terwijl jij bewust andere dingen doet is het voor jou eindeloos aan het associëren en recombineren. Aan het werk voor je om jouw vragen en problemen op te lossen.
De kast staat voor je geheugen. De kok kan putten uit de gigantische database van jouw hele verleden. Hij kan dus met onnoembaar veel meer variabelen werken dan je bewuste geest, welke het al moeilijk krijgt bij een stuk of 5 onafhankelijke variabelen. Bij een serieuze afweging, zeg het kopen van een huis, zijn al gauw lijstjes, rekenmachines en andere gereedschappen nodig voor de bewuste geest om goed te werken.
De creaties staan voor jouw creatieve ideeën. Door de gigantische kracht van associëren en combineren, kan het onbewuste creatieve oplossing voor je produceren.
Je intuïtie inzetten
Mijn hoofddoel bij de uitleg van het onbewuste, zowel bij Tijdsurfen, als bij Zen, is dat het een beetje gedemystificeerd wordt. Door het wat beter te begrijpen komt er wat meer vertrouwen in het gebruik ervan. Door ook nog specifieke trucjes toe te passen om het gebruik te verbeteren, kun je meer op intuïtie gaan leven.
Om je intuïtie actiever te gebruiken zijn twee dingen nodig:
- Invoeren: Een kast gevuld met de juiste dingen met de juiste passie
- Niksen: Tijd zonder focus waarin je open staat voor de intuïtie die van de keldertrap naar boven komt
1. Invoeren
De kok kan alleen creaties maken op basis van de ingrediënten in de kast. Als je dus wilt dat jouw intuïtie met de beste creatieve oplossingen komt, of met de het beste besluit komt, dan is het van het grootste belang om zo veel mogelijk informatie over het onderwerp in te voeren.
De kok kan alleen creaties maken op basis van de ingrediënten in de kast. Als je dus wilt dat jouw intuïtie met de beste creatieve oplossingen komt, of met de het beste besluit komt, dan is het van het grootste belang om zo veel mogelijk informatie over het onderwerp in te voeren.
B.v. je wilt een huis kopen. Je kunt alleen even op Funda kijken, een nachtje slapen en een intuïtief besluit nemen. Waarschijnlijk is je intuïtie zo wijs om je alleen maar een gevoel van twijfel terug te geven!
Je kunt ook bij het huis gaan kijken. Goed doorvragen. Details lezen, rekenen. En ook goed je zintuigen gebruiken. Ruiken, kijken, voelen, horen, denken (was een zintuig in het Boeddhisme, weet je nog!). Het lijkt mij erg logisch dat je nu, na het nachtje slapen, een veel beter intuïtief besluit kunt nemen!
Dus vul de kast van je geheugen met het juiste. Én vul de kast met passie. Die dingen waarvan je echt wilt dat je onbewuste ermee aan de slag gaat, stel je die voor, prent je die in, met veel geur en kleur en emotie. De kok zal het eerder uit de kast pakken en de intuïtie zal het eerder terug naar boven brengen.
Vul de kast ook op tijd! Moet je over een twee weken een geschreven artikel inleveren, begin dan nu al met het opnemen van informatie over het onderwerp. Het onbewuste is snel, maar hoe meer tijd de kok heeft om dingen te laten sudderen, hoe smaakvoller het eindresultaat is!
2. Niksen
Dan de tweede truc om je intuïtie actiever te gebruiken: Zorg tussen je activiteiten door voor veel korte moment van niksen, lanterfanten of lummelen. Heerlijk ontspannend, het laat je vermoeide focus uitrusten. Bovendien ben je op die momenten zeer ontvankelijk voor spontane ideeën van de intuïtie. Je kunt best een simpel dingetje doen, zoals iets opruimen, of een rondje lopen. Zolang er maar geen focus of concentratie voor nodig is.
Als je naar de wc gaat, of een rondje gaat lopen, of even niks te doen hebt: Laat in Boeddha's naam je telefoon uit! Voor het kijken op je scherm is focus nodig. Je verspilt prachtige vruchtbare tijd waarin je naar je intuïtie kunt luisteren!
Terug naar de Zen
Dus wat heeft intuïtie ook al weer met Zen te maken?
In het begin zei ik al dat de liefdevolle actie ontstaat uit niet-weten en erkennen wat is -zoals de Zen Peacemakers het noemen- bij uitstek een intuïtieve handeling is.
In het begin zei ik al dat de liefdevolle actie ontstaat uit niet-weten en erkennen wat is -zoals de Zen Peacemakers het noemen- bij uitstek een intuïtieve handeling is.
Verder heb ik tijdens mijn praatje hierover in Arnhem ook nog willen beargumenteren dat het oplossen van een Koan -een vraagstuk die je van je leraar krijgt, waarmee je gaat mediteren- door het onbewuste en de intuïtie wordt opgelost.
Een voorbeeld van een koan is:
• How do you stop the sound of a distant temple bell? •
Dan ooit, komt er een spontaan inzicht in de betekenis van de zin en hoe deze betekenis te presenteren. Dat is de intuïtie die naar boven komt!
Het naar boven komen van het antwoord kan in het zitten komen, maar ook heel goed erbuiten! Een goed voorbeeld van even niksen is een taakje doen waar je niet bij na hoeft te denken en nauwelijks hoeft te focussen, zoals de stoep vegen.
• A single “tock”—all prior knowledge forgotten
This is not the result of practice
Daily activities proclaim the Ancient Way
No more falling into passive stillness
Wherever I go I leave no trace
In all situations my actions are free
Everywhere masters of the Way
Speak of this as the highest order •
Xiangyan's Sound of a Bamboo, Entangling Vines, Case 26
This is not the result of practice
Daily activities proclaim the Ancient Way
No more falling into passive stillness
Wherever I go I leave no trace
In all situations my actions are free
Everywhere masters of the Way
Speak of this as the highest order •
Xiangyan's Sound of a Bamboo, Entangling Vines, Case 26
Meer weten?
Wil je meer weten en leren je intuïtie beter in te zetten? Kom meedoen met een training Tijdsurfen. Ik start hem weer op dinsdag 24 maart.
Dharmatalk luisteren
Omdat we in Arnhem de dharmatalks meestal opnemen, is mijn talk over Intuïtie en Zen ook te luisteren! Zie hier: ZenGeldermalsen.page.link/DharmatalkNenrenIntuitie
*Wil je meer weten over het onbewuste, zie 'Het slimme onbewuste. Denken met gevoel' van Ap Dijksterhuis.
Activiteiten voorjaar 2020:
|
|
Reacties
Een reactie posten