Doorgaan naar hoofdcontent

De kar die geen kar was

Nieuwsbrief van 26 juni 2019
Wat is een kar zonder wielen en as?
Een kar? Geen kar? Een kar en geen kar?

De 8e koan uit wellicht de belangrijkste koanbundel De poortloze barrière gaat hierover:

• Hsi-chung maakte honderd karren. Als je zowel de wielen als de as eraf haalt, wat zou dan overduidelijk zijn?

Wúménguān, koan 8


Een auto is geen auto
Stel ik heb een auto. En ik ga stukje bij beetje onderdelen verwijderen. Eerst een wiel, dan de andere wielen.
Vervolgens het stuur, de motor, enz. enz. Wanneer is het geen auto meer?
Ik zou zeggen als de motor eruit is, is het geen auto meer. Een ander vindt het zonder wielen al geen auto meer.
Een derde persoon vindt het pas geen auto meer als ook het stuur en de stoelen eruit zijn.

Met andere woorden. Het is arbitrair wanneer het een auto is. Ik zou daarom zeggen: De eigenschap autoheid, of autoachtigheid of essentie van auto, zit niet in de auto.
Wij leggen hem erin, of projecteren hem erop.
Maar een auto zonder autoachtigheid is geen auto. Daarom stel ik dat het object dat wij normaal gesproken auto noemen, geen auto is.
Én: Het is wel een auto.
Het is een auto in de overdrachtelijke zin. De taal is functioneel en het werkt heel goed om het een auto te noemen, dus conventioneel gezien is het dat.


Geen zelf
Geen zelf (anatta) is een van de drie karakteristieken van het bestaan volgens het Boeddhisme.
Dat wil zeggen dat het voor alle verschijnselen geldt dat ze geen opzichzelfstaande essentie hebben.
In de Zen wordt dit vaak Leegte genoemd, wat voor 'Leeg van een zelf' staat.

In de Big Mindfulness hebben we het hier over in week 3, dus het leek me wel aardig om het werkboek van week 3 mee te sturen.
Zie hier. Op blz.2 staan een soort visies op leegte, welke ik ook in de les genoemd heb.


Poëzie
In de vorige nieuwsbrief had ik twee gedichten willen vermelden die ik die week daarvoor gebruikte in de les.
Bij deze. Van Maura Soshin O'Halloran, uit het boek Zuiver hart, verlichte geest - Dagboeknotities en brieven van een zenboeddhiste:

Ik ben niet geboren
zal niet sterven
want ik ben
niets
maar ga alsjeblieft niet
op mijn tenen staan.

--- --- ---

Knarsend op mijn roestige fiets
naar het postkantoor
zag ik één paarse iris
wild in het natte groen
van het rijstveld.
Ik wilde haar naar je toe sturen.
Ik kan je alleen maar vertellen
dat zij er was.



Ik hoop je donderdag te zien bij de volgende zenavond,
Lucien

Reacties